Vatandaşın ekonomi köşesine gelen elektronik postalar gösteriyor ki emlak vergilerindeki artış oranları bazı okurlarımızın canını sıkmış. Bu yıl için ödenen vergilerin önümüzdeki birden bire olağanüstü artmasının nedenini soran okurlarımıza öncelikle hatırlatmamızda fayda var. Emlak vergisi her yıl, “yeniden değerleme oranın yarısı” kadar artıyor. Ancak emlak değeri 4 yılda bir belirleniyor ve emlak vergisi de bu ‘güncel değer’ üzerinden veriliyor. 2014-2015-2016 ve 2017 yılı emlak vergileri için baz teşkil eden emlak değerleri 2013 yılında belirlenmişti. Aradan dört yıl geçti. Şimdi 2018-2019-2020 ve 2021 yılı için az teşkil edecek emlak değerleri de Takdir Komisyonları tarafından belirlendi ve belediyelere teslim edildi. Yani herkesin, ister evi, ister arsası, ister dükkanı olsun bunların hepsinin değeri yeniden hesaplandı.
Takdir Komisyonu yetkili
“Benim arsamın, evimin değerini kim belirliyor” derseniz, cevabı Takdir Komisyonu olur. Bu komisyonda Tapu Dairesi, Belediye, Ticaret Odası, Muhtarlık ve Vergi dairelerinden görevli memurlar bulunuyor.
“İyi de doğru hesaplıyorlar mı”, “emlak değer artışı nasıl belirleniyor” derseniz işte orası biraz tartışmalı. Örneğin filanca ilçenin filanca mahallesinde filanca sokakta bir eviniz var. O sokaktaki tüm evlerin değerinin 4 yıl içinde yüzde 100 arttığı varsayılırken hemen karşısındaki sokaktaki evlerin değerinin yüzde 40 arttığı varsayılabiliyor. Geçmişte bu konuda yaşanan çarpıklıklar Hürriyet Yazarı Şükrü Kızılot’un kaleme aldığı birçok yazı sayesinde hala arşivlerde duruyor.
Hemen itiraz edin
Burada en kritik nokta yeni belirlenen oranların 4 yıl boyunca ödeyeceğiniz emlak vergisine baz teşkil etmesi. Yani komisyonun yeni açıkladığı evinizin değerini 100 lira kabul edersek 2018’de 100 lira üzerinden emlak verginizi vereceksiniz. 2019’da 100 liranın üzerine yeniden değerleme oranın yarısı kadar artış ilave olacak. Yeniden değerleme oranı yüzde 8 desek yüzde 4 artışla 104 lira üzerinden vergi vereceksiniz. Sonraki yıl ise 104 liranın üzerine yeniden değerleme oranın yarısı ilave edilecek. Bir sonraki yıl da aynen böyle devam edecek. Yani bugün için belirlenen 100 lira 4 yıl sonra ödeyeceğiniz emlak vergisine de baz teşkil edecek. İyi de yeni emlak değerinizi nasıl öğreneceksiniz? Vatandaşın bir an önce muhtarlıklardan veya belediyelerden kendi caddesi veya sokağı yahut arsa- arazisi için belirlenen birim değerini öğrenmesi ve ‘fahiş artış’ görmesi durumunda 30 gün içerisinde vergi mahkemesine başvurması gerekiyor. 31 Temmuz’a kadar bu konuda girişimde bulunmanızda fayda var.
Arsa payı da değerde
Ev, daire, dükkân, mağaza vs.nin değeri tespit edilirken; bina maliyet bedeline, “arsa payının değeri de” ekleniyor. Örneğin 600 metrekare arsası olan bina da 120’şer m2 ‘lik altı daire varsa, her birinin 120 metrekarelik bina değerine, 600/6 = 100 metrekarelik arsa değeri de ekleniyor. Arsa büyük, daire sayısı az semt de değerli oldukça, arsa payından kaynaklanan emlak vergisi de artıyor. Duruma göre, binanın değeri toplamda yüzde 50-100 veya daha fazla artıyor. Yeni inşa edilen binaların ise emlak vergisi, binde 6 (ya da 3) oranında hesaplanan arsa payı vergisinden düşük olamıyor.
Mahkeme kararı tüm mahalleyi bağlar
Eğer bir iş yeri, ev sahibi emlakının bulunduğu muhitle ilgili emlak değerlerinin yanlış veya fazla hesaplandığı iddiasıyla mahkemeye başvurur ve mahkeme tarafından haklı bulunursa deyim yerindeyse bütün mahallenin, cadde veya sokağın kaderini değiştiriyor. Mahkemenin yeniden belirlediği birim değer üzerinden o kapsamdaki tüm emlakların değeri yeniden hesaplanıyor. Eğer ortada bir mahkeme kararı varsa bundan haberdar olmayan bir mükellef örneğin bir önceki vergi ödemesini 5 bin lira olarak gerçekleştirirken bir sonraki ödemesinde 2 bin lira gibi bir sürprizle karşılaşabiliyor.
Hurriyet.com.tr/Sefer Levent
22.07.2017
